شاید خیلی وقت‌ها تشخیص دادن دو بیماری یا مشکلی که نشانه‌های مشابه یکسانی دارند، کار آسانی نباشد. هرچند که اینکار وظیفه اصلی متخصصان هر حوزه است، اما بد نیست ما نیز به عنوان افراد جامعه تفاوت و تشابهات تعدادی از مسائل و بیماری‌های موجود را بدانیم و احیاناً اگر از دوستان و نزدیکانمان و یا حتی خودمان دچار تعدادی از این نشانه‌ها شدیم، بتوانیم تشخیص نسبی درستی داشته و به یکدیگر کمک کنیم. حال چندین راه را برای تشخیص دو مسئله اوتیسم و اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) بررسی می‌کنیم.
بررسی نشانه‌ها
- متوجه شباهت‌های ،حداقل ظاهری، اوتیسم و اضطراب اجتماعی باشید.
افراد مبتلا به هرکدام از این دو مشکل سختی‌های اجتماعی زیادی را تجربه می‌کنند، و احتمالاً ترجیح می‌دهند تنها باشند تا در جمع‌های شلوغ.
مسائل مشترک این دو شامل:
- گذراندن زمان بیشتری در تنهایی
- گاهاً دوری از دیگران به صورت فعال
- احساس شرم اجتماعی
- داشتن احساس راحتی فقط در کنار چند نفر
- زیاد صحبت نکردن؛ سکوت کردن و گارد گرفتن در اجتماع
- قرنطینگی و دوری
- انگیزه‌ی دوری از اجتماع را درنظر بگیرید.
یک فرد اوتیستیک ممکن است در اجتماع و جمع‌های شلوغ احساس گیجی، حساسیت زیاد و دست پاچگی کرده و از شرکت در اجتماعات دوری کند (این عوامل ممکن است شدت و تعدادشان در افراد متفاوت باشد.) از طرف دیگر، فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولاً مسائل مربوط به حساسیت را تجربه نمی‌کند، و درواقع نشانه‌های ترس از قضاوت شدن بیشتر در این افراد دیده می‌شود.
- افراد اوتیستیک ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی نیز دچار اضطراب شوند. البته این موضوع معمولاً به این دلیل است که آنها تجربه‌های بدی مانند زورگویی و برداشت نادرست از رفتارشان را داشته‌اند.
- افراد اوتیستیک در فهمیدن اینکه «دیگران چه فکری می‌کنند؟» مشکل دارند، که این خود سبب بروز استرس شده و اشتباه‌های اجتماعی را به دنبال دارد. اما افراد دچار اضطراب اجتماعی، به راحتی می‌توانند احساسات و افکار و صورت‌ها را «بخوانند» و دردواقع مشکل آنها دچار شدن به «برداشت‌های نادرست اجتماعی» است؛ مثلاً «اون داره میخنده، چون فکر می‌کنه من یه احمقم!»
- مراقب ترس‌های اجتماعی باشید.
افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولاً ترس‌های خارج از کنترلی را تجربه می‌کنند. آنها اغلب راجع به قضاوت شدن، خجالت از «روبه رو شدن» و چگونگی کنار آمدن با عدم پذیرش نگران می‌شوند. اینگونه ترس‌ها ماندگار هستند، چه اینکه کسی واقعاً آنها را قضاوت کند یا خیر!
نگرانی‌های افراد اوتیستیک معمولاً راجع به «اجتماعی شدن» و شرکت در جمع است، اما ریشه اینها در رفتارهای بد دیگران در گذشته است. برای مثال، اگر جلوی افراد «زورگو» گرفته شود و فرد اوتیستیک دوستان خوبی پیدا کند، دیگر در کنار آن دوستان دچار استرس نخواهد شد.
- بر توانایی‌های اجتماعی تمرکز کنید.
افراد اوتیستیک در بسیاری از موقعیت‌های اجتماعی، نمی‌دانند که چه پاسخی باید بدهند. (برای مثال نمی‌دانند که چگونه دوست پیدا کنند) آنها مهارتهای لازم را ندارند. افراد با اضطراب اجتماعی این توانایی‌ها را دارند، اما می‌ترسند که آنها را به کار گیرند. ترس از اجتماعی شدن، استفاده از مهارت‌هایی که دارند را با سختی مواجه می‌کند.
- فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است لرزش دستان، قرمز شدن صورت، کوتاهی نفس‌ها، عرق کردن، لکنت زبان و … را تجربه نماید.
- فرد اوتیستیک در موقعیت‌های اجتماعی دچار دست پاچگی شده و هول می‌شود. هرچند که این رفتار در افراد اوتیستیک عادی بوده و حتی به آرامش آنها کمک می‌کند؛ آنها وقتی تنها هستند نیز این رفتار را از خودشان نشان می‌دهند.
- نشانه‌هایی که در اوتیسم وجود داشته اما در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی دیده نمی‌شوند را در نظر داشته باشید.
اوتیسم یک اختلال رشدی فراگیر است، و به غیر از رفتار اجتماعی سایر بخش‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افراد اوتیستیک تمام یا بیشتر این اختلالات را تجربه می‌کنند:
- رشد نابهنجار: ممکن است بر مراحل مهم زندگی تأثیر کُند، سریع و یا حتی جسته و گریخته نامنظم داشته باشد.
- حرکات غیرمعمول که نشان دهنده احساسات فرد هستند.
- علاقه بیش از حد و غیرمعمول نسبت به موضوعاتی خاص
- مسائل و مشکلات حساس بودن (حساسیت خیلی کم یا خیلی زیاد و اغراق شده)
- مشکل در پیشرفت در مهارتهای مستقل شدن مانند آشپزی کردن یا حمام کردن
- دیرکرد در یادگیری مهارتهای حرکتی
- عدم داشتن نظم و نیاز همیشگی به نظم دادن
- به نحوه شروع و عملکرد بیماری دقت کنید.
اختلال اوتیسم پیش از تولد شکل می‌گیرد و تا آخر عمر ادامه دارد. اضطراب اجتماعی معمولاً به دلیل اتفاقی آنی و یا ادامه‌دار رخ می‌دهد (مثل جابه‌جایی محل زندگی، مورد زورگویی شدید همراه با آسیب‌های جسمی و روحی قرار گرفتن، اذیت شدن از طرف اطرافیان و غیره) و درواقع اختلال اضطراب اجتماعی با درمان مناسب حل خواهد شد.
- اضطراب اجتماعی می‌تواند در هر سنی ایجاد شود.
- اوتیسم معمولاً در دروان کودکی و یا در زمان ایجاد یک تغییر استرس‌زا (مانند جابه‌جایی محل زندگی و یا رفتن به دانشگاه) شناسایی می‌شود. افراد اوتیستیک که دیر شناسایی شده‌اند نیز با نگاه گذشته و زمان کودکی‌شان متوجه وجود نشانه‌ها در این دوران نیز می‌شوند.
ادامه به جلو:
- به حرف‌هایی که افراد اوتیستیک و یا مبتلا به اضطراب اجتماعی درباره زندگی‌شان می‌زنند توجه کنید.
اینکار می‌تواند به نشانه‌ها و عوامل خشک علمی که خواندید جنبه انسانی بخشد. با جمله «وقتی یک غریبه به خانه‌ام می‌آید، در سینه‌ام احساس سنگینی و ناراحتی می‌کنم.» بهتر می‌توان ارتباط برقرار کرد تا «فرد درکنار افراد جدید استرس می‌گیرد.»
- احتمال وجود هر دو اختلال را درنظر داشته باشید.
از آنجایی که معمولاً افراد اوتیستیک در اجتماع با مشکلاتی مواجه بوده و در معرض خطر زورگویی هستند، ممکن است در نتیجه‌ی این اتفاقات دچار اختلال اضطراب اجتماعی نیز شوند.
- ابتلا به یک یا دو مشکل روانی (مانند اضطراب، افسردگی و غیره) در میان افراد اوتیستیک بسیار شایع است. اگر متوجه وجود اوتیسم شدید، اضطراب را از لیست مشکلات احتمالی روانی موجود حذف نکنید.
- جهت تحت نظر قرارگرفتن، برای خود یا کسی که دوستش دارید با روانشناس متخصص وقت بگیرید.
یک روانشناس می‌تواند تست‌ها و مصاحبه‌هایی را برای داشتن بهترین تشخیص به کار گیرد. تشخیص اوتیسم کار بسیار دشواری است، به خصوص در بزرگسالان، خانم‌ها و رنگین پوستان. به همین دلیل بعضی از افراد قبل از مراجعه به متخصص خودشان به نوعی تشخیص وجود اوتیسم را می‌دهند.
- اگر احساس کردید که در تشخیص دچار اشتباه شده‌اید، با روانشناس صحبت کنید.
از آنجایی که اوتیسم و اضطراب اجتماعی شباهت‌های زیادی باهم دارند، وقت گذاشتن و درست فکرکردن برای تشخیص، امری ضروری است؛ پس اگر احساس کردید احتمال اشتباه وجود دارد، حتماً با روانشناس صحبت کنید. درباره هر نگرانی و مشکلی که دارید، راستگو بوده و باز و روشن صحبت کنید.
- ممکن است در یک فرد اوتیسمی به اشتباه در تست‌ها تشخیص اضطراب اجتماعی داده شود، مخصوصاً اگر از آنها سؤال‌هایی مانند «ترجیح می‌دهم تنها باشم.» و یا «موقعیت‌های اجتماعی سبب دستپاچگی من می‌شوند.» پرسیده شود.
برگرفته از سایت مرکز مشاوره و روانشناسی احیا
